Dziś w Lasach Kozłowieckich (gm. Niemce, pow. lubelski) odbyło się uroczyste odsłonięcie pomnika upamiętniającego egzekucję Żydów z lubelskiego getta. W wydarzeniu wzięli udział m.in. Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski oraz Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich. Wydarzenie odbyło się w ramach 80. rocznicy obchodów Akcji Reinhardt, które w województwie lubelskim trwają od marca 2022 roku do listopada 2023 roku.
Pomnik nawiązuje do wydarzeń z 27 marca 1942 roku, kiedy w Lasach Kozłowieckich Niemcy rozstrzelali ok. 1500 obywateli polskich narodowości żydowskiej. Wydarzenia wyznaczyły kres historii lubelskich Żydów. Marzec 1942 roku rozpoczął Akcję Reinhardt – metodycznie zaplanowaną i konsekwentnie przeprowadzoną zagładę żydowskiej społeczności w Polsce.
– To jest upamiętnienie ofiar niemieckiego barbarzyństwa na obywatelach polskich narodowości żydowskiej. Miejsce było znane okolicznym mieszkańcom, a tym pomnikiem chcemy pokazać, że tu, 27 marca, zostało zamordowanych 1500 osób, w tym pacjentów dwóch szpitali żydowskich. Zostali oni przewiezieni z Lublina i tu rozstrzelani – dodał marszałek Jarosław Stawiarski.
Wywózki z lubelskiego getta rozpoczęły się od osób uznanych przez Niemców za bezużyteczne i niezdolne do pracy. W tej grupie znaleźli się pacjenci dwóch żydowskich szpitali znajdujących się w lubelskim getcie, tj. na ul. Lubartowskiej oraz na ul. Czwartek. Przy pomocy Ukraińców Niemcy zlikwidowali szpitale i ciężarówkami wywieźli pacjentów na miejsce straceń.
Okupanci, dokonując większych zbrodni, często wybierali miejsca z dala od ludzkich domostw, tak by nie wzbudzać zainteresowania okolicznej ludności. Takim dogodnym miejscem na Lubelszczyźnie okazała się polana na trasie Niemce–Lubartów, porośnięta gęstym lasem, wchodząca w skład nadleśnictwa Lubartów.
Mord dokonany przez Niemców w Lasach Kozłowieckich uchodzi za jedną z największych zbrodni – poza obozami zagłady – udokumentowaną na terenie dzisiejszej Lubelszczyzny. Pamięci ofiar poświęcony został pomnik ufundowany przez Marszałka Województwa Lubelskiego oraz Nadleśnictwo Lubartów. Monument został wzniesiony w miejscu tragicznej śmierci około półtora tysiąca ludzi.
– Napis na pomniku głosi: „Pamięć jest naszym obowiązkiem”. Dlaczego mamy o tym pamiętać? Żeby nigdy więcej już do tego nie dopuścić. To jest nie tylko historia, to jest cały czas aktualne – powiedział Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich.
Budowa oraz odsłonięcie pomnika w Lasach Kozłowieckich stanowią część obchodów 80. rocznicy Akcji Reinhard w województwie lubelskim. W trakcie trwania obchodów podjęto szereg różnorakich działań obejmujących m.in. spotkania edukacyjne, akcje sprzątania żydowskich cmentarzy oraz spotkań międzynarodowych. W obchody włączyli się mieszkańcy, samorządowcy, leśnicy i strażacy oraz młodzież.